Om het hergebruik van bouwelementen en daarmee de circulariteit binnen de bouwsector te vergroten, dient het circulair slopen een verplichting te worden. Dat bepleiten het Betonakkoord, Bouwakkoord Staal, Betonhuis, Cirkelstad en VERAS in een gezamenlijke notitie aan de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).
3 maart 2025
‘Als we de CO2-voetafdruk en verspilling van bouwmaterialen willen verminderen, dan moet selectief slopen, stapsgewijs voor steeds meer beton-, staal- en houtonderdelen, echt een verplichting worden,’ stelt Jacqueline Cramer, voorzitter van het Bouwakkoord Staal en Betonakkoord en woordvoerder namens de vijf organisaties.
Bij circulair slopen worden constructies en afwerking van gebouwen en civiele werken zorgvuldig gedemonteerd, waardoor de onderdelen zoveel mogelijk in takt blijven. Soms kunnen deze onderdelen, zoals betonnen of stalen liggers, direct worden hergebruikt in een ander project, zónder of met slechts weinig bewerkingen. Dat resulteert in een aanzienlijke reductie van CO2-emissie. Lukt ’t niet onderdelen als geheel her te gebruiken, dan zijn ze vaak nog in delen herbruikbaar. Is ook dat niet haalbaar, dan kunnen de vrijgekomen elementen worden gerecycled en dienen als ‘grondstof’ voor nieuwe bouwmaterialen en -producten. Uiteraard is hergebruik van een compleet bouwwerk zónder sloop het meest milieuvriendelijk, erkennen ook de vijf organisaties. Maar als dat niet kan, is circulair slopen en direct hergebruik van de elementen de meest duurzame optie.
Volgens de initiatiefnemers is verplicht circulair slopen de belangrijkste eerste stap om de circulariteit in de bouw substantieel te vergroten. ‘Op vrijwillige basis zijn de eerste quick wins met circulair slopen wel gerealiseerd. Maar zolang circulair slopen vrijwillig blijft, hangt de toepassing af van de goede wil van de opdrachtgever. Tot nog toe leidt dit niet tot structurele toepassing: het moet business-as-usual worden.’ aldus het organisatie-collectief in hun notitie aan de verantwoordelijke ministeries. ‘Om verder te komen, is een verplichting tot circulair slopen nodig, te beginnen bij – ten minste, maar níet uitsluitend – beton, staal en hout. Bij deze materialen zijn we ver genoeg om circulair slopen stapsgewijs voor steeds meer materiaal-onderdelen in te voeren.’ Natuurlijk dienen bouwers dan óók te worden gestimuleerd om de geoogste materialen daadwerkelijk her te gebruiken.
‘Circulair slopen is op dit moment veelal nog duurder dan het traditionele sloopproces vanwege het grotere tijdsbeslag bij de voorbereiding, demontage en afzet. Maar het biedt als voordeel dat er geen functionele waarde verloren gaat.’ vindt Jacqueline Cramer ‘Constructies kunnen in hun geheel of in delen ter plaatse of elders worden hergebruikt. Daarnaast kan het materiaal hoogwaardig worden gerecycled, waardoor geen grondstoffen worden verspild. Veel consumenten vinden het tegenwoordig heel normaal om spullen die ze niet meer nodig hebben op Marktplaats of op een lokale weggeefhoek te zetten. Het is nu zaak dat partijen in de bouw ook zo gaan werken. Wij roepen daarom de ministeries op om circulair slopen op te nemen in wet- en regelgeving, zodat de bouwsector écht circulair wordt. Opname in het toekomstige Circulair Materialen Plan zou al een mooi begin zijn.’ Als daarnaast bij aanbestedingen nog meer wordt gestuurd op hergebruik, kunnen zowel aanbod als vraag naar herbruikbare elementen van beton, hout en staal flink gaan groeien. Er ontstaat een volwaardige markt voor herbruikbare en recyclebare bouwdelen.